Vogelnestjes en licht

Leuk gesprek met een enthousiaste wethouder Jannes Janssen van de gemeente Hardenberg. De heer Janssen is voorzitter van de stuurgroep Bewust Verlichten Regio Zwolle. Hij vertelt over de aanpassingen in Hardenberg en hoe er samengewerkt wordt door de verschillende gemeenten in de regio.

“De vogelnestjes hoeven niet verlicht te worden”

“Bij veel mensen gaat de knop wel om”, aldus Jannes Janssen, wethouder van de gemeente Hardenberg, maar ook voorzitter van de stuurgroep Bewust Verlichten Regio Zwolle.

In 2014 hebben 13 gemeenten uit de regio Zwolle concrete stappen gezet om bewuster om te gaan met verlichting in de openbare ruimte. Nu, in 2015 vindt de uitvoering van die plannen plaats. Veel lantaarnpalen worden voorzien van LED-verlichting, sommigen van een schakelaar en daar waar mogelijk zelfs helemaal verwijderd. Ook met bedrijven en sportverenigingen wordt gekeken naar mogelijkheden om onnodige buitenverlichting terug te dringen.

Donker waar het kan en verlichting daar waar nodig

“Verlichting is emotie”, aldus Janssen. “Met name in het buitengebied. Hier gaan we dan ook zorgvuldig mee om. En we leren van de bewoners. Straatverlichting op kruisingen is belangrijk en zorgt voor veiligheid. Die laten we dus staan. Maar het ongeremd plaatsen van lichtmasten bij de aanleg van nieuwe wegen –omdat we dat altijd zo gedaan hebben-, dat is verleden tijd. Er wordt maatwerk geleverd en goed gekeken waar verlichting noodzakelijk is en waar niet. We laten inwoners meepraten en -denken.” En dit werkt volgens Janssen. “Zo hebben we in kern Hoogenweg eerst de helft van de masten uitgedaan. Na de proefperiode zeiden de bewoners ‘Laat maar zo, wij willen niet meer anders’. Bij de vervanging naar Led-verlichting hebben we met minder armaturen een veel beter resultaat. Ook op een aantal belangrijke kruisingen hier in Hardenberg zijn van de oorspronkelijke 16 masten in overleg met de omgeving uiteindelijk 4 lichtmasten overgebleven en het kruispunt is nog steeds veilig verlicht.”

Afgestemde verlichting

Naast openbare verlichting in de bebouwde kom, staat verlichting op bedrijventerreinen, sportvelden en bij landbouwbedrijven ook op de regionale agenda. “Het kan allemaal wel een tandje minder”, geeft Janssen aan. Met bedrijven en sportclubs wordt gesproken om de verlichting beter af te stellen en reguliere lampen te vervangen voor LED-lampen. Janssen: “De vogelnestjes hoeven we immers niet te verlichten.” In de agrarische sector is overleg met LTO Nederland. Zij adviseren boeren om in veestallen gebruik te maken van lampen met spiegels, zodat ze minder lampen nodig hebben en het licht de stallen in schijnt in plaats van ook de omgeving te verlichten.

‘Leentje buur’

De kracht van de samenwerking met andere gemeenten zit volgens wethouder Janssen in het feit dat kennis en ervaring uitgewisseld wordt. “We spelen leentje buur”, aldus Janssen. “Niet alle gemeenten doen dezelfde dingen op dezelfde tijd en door kennis onderling uit te wisselen en elkaar te helpen bereiken we samen heel veel.”

Janssen heeft ook een missie: “Alle gemeenten moeten zelf kunnen beslissen wanneer ze de openbare verlichting aan of uit zetten.” Hij vervolgt: “Een groot gedeelte van de regio-gemeenten in Overijssel en gedeeltelijk in Drenthe neemt deel aan het meer Bewust verlichten project. Zo zijn de afgelopen periode in het Enexis-gebied de in- en uitschakeltijden aangepast, waardoor aanzienlijk op energie kan worden bespaard, zonder dat de verkeersveiligheid in het geding komt. Wanneer de zon schijnt in Zwolle en wij hier in een donderwolk zitten, dan kunnen we de straatverlichting niet aandoen. Dat is niet meer van deze tijd. Op bestuurlijk niveau wil ik dit bespreekbaar maken.”

Regionale en provinciale samenwerking

Een mooi voorbeeld van samenwerking is ook de opzet van dit project. Regio Zwolle bestaat uit 10 Overijsselse en 9 omliggende gemeenten uit Gelderland, Flevoland en Drenthe. De provincie Overijssel heeft vanuit haar programma Gezond en Veilig Leefmilieu in 2014 subsidie toegekend aan de Regio Zwolle als startkapitaal voor dit project. Alle Overijsselse gemeenten doen mee en ook een aantal van de andere gemeenten. De financiering van de aanpassingen aan de openbare verlichting komen voor een deel van de gemeenten zelf en voor een deel van een extra subsidie van de provincie Overijssel. De provincie Drenthe heeft toegezegd ook een bijdrage voor de Drentse gemeenten te betalen. Janssen: “We hopen dat op deze manier het bewustzijnsstokje wordt doorgegeven.”